Η σχολική βία και ο εκφοβισμός αναφέρονται στην αρνητική συμπεριφορά μεταξύ μαθητών στο πλαίσιο του σχολείου. Ο εκφοβισμός είναι μια ειδική μορφή σχολικής βίας, η οποία περιλαμβάνει την επαναλαμβανόμενη, σκόπιμη, επιθετική συμπεριφορά από έναν ή περισσότερους μαθητές σε βάρος ενός συμμαθητή τους. Συνήθως αυτή η συμπεριφορά είναι προκλητική, απειλητική ή βίαιη και μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Ο εκφοβισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ψυχολογικής και σωματικής υγείας. Οι συνέπειες μπορεί να είναι αναστάτωση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης, της ακαδημαϊκής επίδοσης και της σχέσης με άλλους. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα όπως κατάθλιψη, αυξημένο άγχος, τάσεις αυτοτραυματισμού και γενικότερα να διαταράξει την καθημερινότητα του μαθητή με πολύ σοβαρό τρόπο.
Η πρόληψη του εκφοβισμού και της σχολικής βίας είναι ένα σημαντικό θέμα που απαιτεί συνεχή προσοχή και δράση από τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, τους μαθητές και την κοινότητα.
Για να προληφθεί η σχολική βία, πρέπει να ληφθούν συντονισμένα μέτρα σε διάφορα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- Ενίσχυση της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, του προσωπικού του σχολείου και των γονέων. Οι μαθητές πρέπει να ενθαρρύνονται να αναφέρουν τυχόν περιστατικά βίας στο σχολείο, ενώ οι γονείς πρέπει να είναι ενεργά εμπλεκόμενοι στη ζωή των παιδιών τους και να παρακολουθούν την κατάσταση τους στο σχολείο.
- Εκπαίδευση του προσωπικού του σχολείου και των μαθητών για την αναγνώριση και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας. Το προσωπικό του σχολείου πρέπει να έχει κατάλληλη εκπαίδευση στη διαχείριση των σχολικών συγκρούσεων και στην αντιμετώπιση της σχολικής βίας, ενώ οι μαθητές πρέπει να εκπαιδευτούν στην αντιμετώπιση της σχολικής βίας, την αναγνώριση της και την αναφορά τυχόν περιστατικών στο σχολείο.
- Δημιουργία ασφαλούς και ευχάριστου περιβάλλοντος στο σχολείο. Το σχολείο πρέπει να είναι ένα ασφαλές και ευχάριστο περιβάλλον για τους μαθητές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαφόρων μέτρων, όπως η δημιουργία φιλικού κλίματος, η αύξηση της επιτήρησης και η ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών.
- Εφαρμογή κανόνων και διαδικασιών για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας. Το σχολείο πρέπει να έχει σαφείς κανόνες και διαδικασίες για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και να εφαρμόζει αυτούς τους κανόνες με αυστηρότητα. Αυτό περιλαμβάνει την ανάληψη δράσης για την πρόληψη και την επίλυση τυχόν περιστατικών σχολικής βίας.
- Υποστήριξη του θύματος της σχολικής βίας αλλά και του θύτη. Το σχολείο πρέπει να παρέχει υποστήριξη στα θύματα της σχολικής βίας, καθώς και στους θύτες της, προκειμένου να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκαλούν την συμπεριφορά τους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και της δυνατότητας να συμμετάσχουν σε προγράμματα αναπτυξιακής ψυχολογίας.
- Συμμετοχή των γονέων και της κοινότητας. Οι γονείς και η κοινότητα πρέπει να συμμετέχουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω ενημερωτικών εκστρατειών, συνεδριάσεων για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας, αλλά και μέσω της ενεργού συμμετοχής των γονέων στις δραστηριότητες του σχολείου.
Συνολικά, η πρόληψη της σχολικής βίας είναι ένας μακροπρόθεσμος και συνεχής αγώνας. Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί συνεργασία και συντονισμό από τη σχολική κοινότητα, τους γονείς, την κοινότητα και τις δημόσιες αρχές.